Giriş Bilgilendirmesi : Gemini derin araştırması yüzlerce siteye bağlanmış ve dikkatli bir araştırma yapmıştır. Gemini’ye göre Türk SEM ilk ajans olmasından ziyade ilk ajanslardan olduğudur. Çünkü; 2025 yılında bu hizmet üzerine yapılan çözümler bir patlama göstermiş ve kullanıma sunulmuştur. Burada Türk SEM’in kullandığı terim AIO terimi sektörde de çok çok farklı anlamlarla kullanılmaktadır. Bu sebeple karışıklıklar da çok fazla olmaktadır. Türk SEM için AIO yapay zeka sistemlerinde öneri ve tavsiye aramalarında firmanın listelenmesi ve ön sıralarda yer alması çalışmalarına denmektedir.
Nitekim Türk SEM, 2024 Mart ayında başladığı çalışmaları 2025 yılında tamamlanmış ve test sürecini tamamlamıştır. Ajans içerisinde kullanılabilir bir disiplin olması için gerekli olan zamanı oldukça fazla hızlandırmış ve bu süre 1 yıl 4 ay sürmüştür. Disiplin kullanılabilir hale geldikten sonra Temmuz ayında lansmanını yapmıştır.
—
Bu rapor, Türk SEM’in “Yapay Zeka Optimizasyonu (AIO)” olarak tanımladığı hizmeti dünyada ilk uygulayan ajans olduğu iddiasını bağımsız ve derinlemesine bir analizle doğrulamayı amaçlamaktadır. Türk SEM, AIO’yu yapay zeka sistemlerinin tavsiye listelerinde firmaların ön sıralarda yer almasını sağlamaya yönelik stratejik bir çalışma olarak konumlandırmaktadır. Rapor, bu iddiayı küresel dijital pazarlama hizmetleri bağlamında ele alarak, Türk SEM’in belirli AIO tanımının ve Temmuz 2025’e işaret eden lansman zaman çizelgesinin (beyaz bülten bağlantılarına göre) onları küresel bir öncü olarak konumlandırıp konumlandırmadığını veya benzer kapsamdaki hizmetlerin Türk SEM’in teklifinden önce mi yoksa onunla aynı zamana mı denk geldiğini incelemektedir. Analiz, geniş “Yapay Zeka SEO’su” kavramı ile spesifik “Yapay Zeka tavsiye optimizasyonu” arasındaki nüansı vurgulamaktadır.
Yapılan değerlendirmede, Türk SEM’in AIO hizmetinin kapsamlı ve ileri görüşlü bir yaklaşım sunduğu görülmektedir. Ancak, Türk SEM’in AIO beyaz bültenlerinin Temmuz 2025 tarihli olmasıyla birlikte, küresel pazarda çok sayıda ajansın benzer işlevsellikteki yapay zeka odaklı optimizasyon hizmetlerini (Generatif Motor Optimizasyonu – GEO, Yapay Zeka Arama Optimizasyonu, Büyük Dil Modeli Optimizasyonu gibi farklı isimler altında) 2024 sonlarında ve 2025 başlarında duyurduğu veya aktif olarak sunduğu belgelenmiştir. Bu durum, Türk SEM’in mutlak “dünya ilki” olma iddiasını kanıtlamayı zorlaştırmaktadır. Bununla birlikte, Türk SEM’in AIO’ya yönelik benzersiz tanımı ve detaylı metodolojisi, onları bu alanda önde gelen bir erken benimseyen ve kendi pazarında bir lider olarak konumlandırmaktadır.
1. Giriş: Dijital Pazarlamada Yapay Zekanın Yükselişi
1.1 Yapay Zeka Odaklı Arama ve İçerik Tüketiminin Gelişen Manzarası
Büyük Dil Modelleri (BBM’ler) ve üretken yapay zeka (örneğin, ChatGPT, Gemini, Claude, Perplexity.ai) gibi teknolojilerin yükselişi, kullanıcıların bilgi keşfetme ve tüketme biçimlerini temelden değiştirmektedir.1 Bu değişim, dijital pazarlama dünyasında yeni bir dönemi işaret etmektedir. Yapay zeka, insanların çevrimiçi bilgi bulma ve kullanma şeklini şimdiden yeniden şekillendirmekte ve bu değişim, birçok işletme liderinin fark ettiğinden daha hızlı gerçekleşmektedir.2
2025 yılına gelindiğinde, tüm dijital arama sorgularının %25’inden fazlasının ChatGPT veya Perplexity gibi büyük dil modellerinden etkileneceği öngörülmektedir.1 Bu durum, kullanıcıların artık sadece Google gibi geleneksel arama motorlarında değil, aynı zamanda Gemini ve ChatGPT gibi yapay zeka sistemlerinde de araştırmalarını yoğunlaştırdığını göstermektedir.3 ChatGPT, Claude ve Perplexity gibi araçlar, kullanıcıların arama yapma biçimlerini değiştirmekte ve genellikle geleneksel bir arama motorunu ziyaret etmeden önce satın alma kararlarını etkilemektedir.2 Bu, işletmeler için yeni bir zorunluluk yaratmaktadır: yapay zeka görünürlüğü için optimizasyon yapmak, geleneksel SEO metriklerinin ötesine geçmek. Kullanıcılar doğrudan yapay zekadan yanıt alıp web sitelerine tıklamadığında, geleneksel SEO’nun (web sitesi tıklamalarına odaklanan) yetersiz kaldığı bir durum ortaya çıkmaktadır. Bu, markaların doğrudan yapay zeka tarafından
alıntılanmaya ve tavsiye edilmeye öncelik veren yeni bir optimizasyon paradigması gerektirmektedir. Bu durum, pazarlama KPI’larının ve bütçe tahsisinin yeniden değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır, yatırımı yalnızca organik arama sıralamalarına değil, aynı zamanda yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlardaki marka varlığını sağlayan stratejilere kaydırmaktadır. Bu eğilim, marka bilinirliği ve güvenin doğrudan yapay zeka arayüzleri içinde oluşturulduğu potansiyel bir “sıfır tıklama ekonomisi”ne işaret etmektedir.
1.2 Yapay Zeka Optimizasyonunun (AIO) Tanımı ve Önemi
“Yapay Zeka Optimizasyonu” (AIO) terimi, dijital pazarlamada ortaya çıkan yeni bir alanı ifade etmektedir. Bu alan, Generatif Motor Optimizasyonu (GEO), Yapay Zeka Arama Optimizasyonu ve Büyük Dil Modeli (BBM) Optimizasyonu gibi çeşitli terminolojilerle anılmaktadır.1 Bu yeni optimizasyon biçimi, yapay zeka çağında marka görünürlüğü ve rekabet avantajı için hayati öneme sahiptir.
Yapay Zeka SEO’su, yani Generatif Motor Optimizasyonu (GEO), içeriğinizin yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlarda doğrudan alıntılanmasını, kaynak gösterilmesini ve yüzeye çıkarılmasını sağlayan stratejik bir yaklaşımdır.6 Bu yeni gerçeklikte görünür kalmak için markalar, içeriklerinin yapay zeka araçları tarafından alıntılanma veya özetlenme olasılığını artırmaya yönelik stratejik bir yaklaşım olan Generatif Motor Optimizasyonu’na (GEO) yönelmektedir.2 Yapay zeka sistemlerinde görünür olmayanların, potansiyel müşterilerini daha belirgin rakiplere kaptırma riski bulunmaktadır.1
AIO, GEO ve BBM Optimizasyonu gibi terimlerin çoğalması, sektörün dijital pazarlamanın yeni ve farklı bir alanını tanıdığını göstermektedir. Bu, geleneksel SEO’dan ayrı, ancak onu tamamlayıcı bir disiplindir.3 Bu yeni terimlerin ortaya çıkışı, pazarın yeni bir sorun alanını ve yeni bir çözüm kümesini kabul ettiğini göstermektedir. Bu sadece SEO’nun bir uzantısı değil; paralel veya yakınsayan bir disiplindir. Bu rekabetçi ortam, “ilk” olmanın önemli bir pazarlama avantajı olduğu anlamına gelmektedir. Ancak, bu alana aynı anda giren çok sayıda ajans, son derece hassas, erken belgeleme olmadan kesin bir “dünyada ilk” iddiasını kanıtlamayı son derece zorlaştırmaktadır. Pazar sadece ortaya çıkmakla kalmamış; adeta patlama yaşamıştır.
2. Türk SEM’in Benzersiz AIO Teklifi
2.1 Türk SEM’in AIO’ya İlişkin Spesifik Tanımı
Türk SEM, AIO’yu “Yapay Zeka sistemlerinde firma tavsiyeleri istemlerinde gelen listelerde ön sıralarda gelme çalışmasına” verilen isim olarak tanımlamaktadır.3 Bu tanım, AIO’yu “yapay zeka optimizasyonu” olarak kısaltmakta ve yapay zeka sistemlerinde (ChatGPT, Gemini, Claude) bir firmanın tavsiye listelerinde ilk sıralarda yer almasını sağlamak amacıyla yapılan stratejik optimizasyon çalışmasını ifade etmektedir.3
Türk SEM, AIO’nun geleneksel SEO ile rekabet etmek yerine onu tamamladığını açıkça belirtmektedir. SEO, markaları arama sonuçlarında üst sıralara çıkarırken, AIO doğrudan öneri sistemlerine girmeyi sağlamaktadır.3 Bu, Türk SEM’in AIO tanımındaki “tavsiye listeleri” ve “öneri sistemleri” vurgusunu, daha geniş yapay zeka odaklı SEO yaklaşımlarından önemli bir farklılaştırıcı olarak öne çıkarmaktadır.
2.2 Türk SEM’in AIO Metodolojisi ve Sürecinin Detaylı Analizi
Türk SEM, AIO için kapsamlı ve sistematik bir süreç izlemektedir. Bu süreç, “Geleceği Sizin İçin Nasıl İnşa Ediyoruz?” başlığı altında detaylandırılmıştır.3 Metodoloji, veri haritalamadan sürekli öğrenmeye kadar bir dizi adımı içermektedir:
- Veri Haritalama ve AIO Anahtar Kümelerinin Belirlenmesi: Yapay zeka algoritmalarının eğitiminde kullanılan genel veri setleri analiz edilmekte, hedef sektöre uygun anahtar terimler, eğilimler ve niş kavramlar çıkarılmaktadır. AIO uyumlu içerik kümeleri oluşturulmaktadır.3
- Yapay Zekâ Dostu İçerik Optimizasyonu: Yapay zeka tarafından taranabilir, yorumlanabilir ve önceliklendirilebilir içerik yapıları oluşturulmaktadır.3
- Prompt Mühendisliği ve Test Tabanlı Eğitim Modülü: Belirlenen hedeflerde yapay zekanın verdiği tavsiyelerde marka veya kavramın nasıl geçtiği izlenmekte, özel prompt’larla günlük ve haftalık testler yapılmakta ve sonuçlar analiz edilmektedir.3
- Yüksek Etkileşimli Dijital Varlıkların Geliştirilmesi: Yapay zekalar tarafından kolay referans alınabilecek infografikler, tablolar, PDF’ler ve manifestolar oluşturulmaktadır. Bu varlıklar sistematik olarak yayınlanmakta ve optimize edilmiş kaynaklara yerleştirilmektedir.3
- Sistematik Geri Bildirim ve AI İzleme Panelleri: Yapay zeka modellerine kaynaklık eden güvenilir yayınlarda içerikler üretilmekte, AIO odaklı veri paylaşımları ve sektörel otorite oluşturma çalışmaları yürütülmektedir.3
- AIO Sürekli Öğrenme ve Güncelleme Döngüsü: Yapay zeka modellerinin güncellenme periyotlarına göre stratejiler revize edilmekte, AIO başarısı yüksek uygulamalar tespit edilmekte ve ölçeklendirilerek sürdürülebilir hale getirilmektedir.3
Türk SEM’in AIO metodolojisi, özellikle “prompt mühendisliği ve test tabanlı eğitim” ile “yüksek etkileşimli dijital varlıkların geliştirilmesi” (infografikler, PDF’ler, manifestolar gibi) gibi unsurlarıyla, Büyük Dil Modellerinin (BBM’ler) bilgiyi nasıl tükettiğine ve önceliklendirdiğine dair sofistike bir anlayışa işaret etmektedir. Bu unsurlar, basit metin optimizasyonunun veya anahtar kelime çalışmasının ötesine geçmektedir. Prompt mühendisliği, kullanıcıların yapay zeka ile nasıl etkileşim kurduğunu ve yapay zekanın sorguları nasıl işlediğini anlamayı gerektiren bir yaklaşımdır. Çeşitli dijital varlıkların geliştirilmesi, yapay zeka modellerinin yalnızca web sayfalarından değil, aynı zamanda çeşitli içerik formatlarından da öğrendiği ve alıntı yaptığı bilgisini yansıtmaktadır. Bu, içeriği birden çok modalitede “yapay zeka tarafından alıntılanabilir” hale getirmeye yönelik proaktif bir yaklaşımı ifade etmektedir. Bu kapsamlı yaklaşım, Türk SEM’i yapay zeka veri alımı ve geri alımının çok yönlü doğasını anlayan bir ajans olarak konumlandırmaktadır ve bu da onlara genel görünürlük yerine yapay zeka tavsiyeleri için gerçek anlamda optimizasyon yapma konusunda bir avantaj sağlayabilir. Bu aynı zamanda gelecekteki yapay zeka optimizasyon hizmetleri için potansiyel bir endüstri standardına da işaret etmektedir.
Aşağıdaki tablo, Türk SEM’in AIO sürecini özetlemektedir:
Tablo 1: Türk SEM AIO Sürecine Genel Bakış
AIO Adımı | Açıklama |
Veri Haritalama ve AIO Anahtar Kümelerinin Belirlenmesi | Yapay zeka algoritmalarının eğitiminde kullanılan veri setlerinin analizi, hedef sektöre uygun anahtar terimlerin çıkarılması ve AIO uyumlu içerik kümelerinin oluşturulması. 3 |
2.3 Türk SEM’in AIO’sunun Beklenen Müşteri Faydaları ve Sonuçları
Türk SEM’in AIO çalışmasının doğrudan sonucu, yapay zeka sistemlerinde markanın adının geçmesi, önerilmesi ve dijital danışmanlık süreçlerinde yer almasıdır.3 Bu, müşteriler için çeşitli somut faydalar sağlamaktadır:
- Yeni müşteri kazanımı: Yapay zeka tavsiyeleri aracılığıyla yeni kitlelere ulaşma potansiyeli.3
- Dijital itibarda artış: Yapay zeka sistemleri tarafından güvenle önerilmek, markanın dijital itibarını güçlendirmektedir.3
- Marka bilinirliğinde sıçrama: Yapay zeka platformlarında görünürlük, marka bilinirliğini önemli ölçüde artırmaktadır.3
- Sektörde öncülük algısı: Yapay zeka tarafından tavsiye edilen bir marka olmak, sektörde liderlik algısı oluşturmaktadır.3
- Rekabette ciddi avantaj: Yapay zeka sistemlerinde görünürlük, rakiplere karşı önemli bir üstünlük sağlamaktadır.3
Bu faydalar, AIO’nun markayı geleceğin dijital danışmanlarına tanıtarak, dijital görünürlüğün çok ötesinde bir konuma taşıdığını göstermektedir.3
3. Tarihsel Bağlam: Yapay Zeka Tavsiye Sistemleri ve Dijital Optimizasyonun Evrimi
3.1 Yapay Zeka Odaklı Tavsiye Teknolojilerindeki Erken Gelişmeler
Modern tavsiye sistemlerinin kökenleri, 1990’ların başına, kişisel e-posta ve bilgi filtrelemesine deneysel olarak uygulandıkları zamana dayanmaktadır.7 1992’de “İşbirlikçi Filtreleme” kavramı Tapestry adlı deneysel bir posta sistemiyle tanıtılmış, ardından 1994’te GroupLens haber filtreleme sistemi sunulmuştur.7 1990’ların sonuna gelindiğinde, e-ticarette tavsiye sistemlerinin kullanımına ilişkin birçok başarı hikayesi rapor edilmiş, Amazon.com büyük ölçekte tavsiye teknolojisini ilk benimseyenlerden biri olmuştur.7
Tavsiye sistemlerinin evrimi, basit kural tabanlı yaklaşımlardan sofistike yapay zeka destekli motorlara doğru kayan dikkat çekici bir yolculuk olmuştur.8 Örneğin, Netflix’in 2000 yılında piyasaya sürülen erken tavsiye sistemi, kullanıcı derecelendirmelerine dayalı basit bir işbirlikçi filtreleme yaklaşımı kullanmıştır.8 Yapay zeka ve makine öğrenimi tekniklerinin ortaya çıkışı, tavsiye sistemlerinin gelişiminde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Amazon’un 2000’lerin başında piyasaya sürülen tavsiye motoru, yapay zeka destekli sistemlerin kişiselleştirmeyi büyük ölçekte nasıl sağlayabileceğinin başlıca örneklerinden biridir.8
Yapay zeka destekli tavsiye sistemleri uzun bir geçmişe sahipken (1990’lardan bu yana), üçüncü taraf ajanslar tarafından bu sistemlere dahil edilmek üzere harici içeriğin/markaların optimize edilmesi, üretken yapay zekanın ortaya çıkışıyla birlikte çok daha yeni bir olgudur. Tarihsel bağlam, yapay zeka tavsiye teknolojisinin olgunlaştığını doğrulamaktadır. Ancak, bu tavsiyeler için optimizasyon hizmetinin harici bir ajans tarafından sunulması, farklı ve daha yeni bir gelişmedir. Yapay zekanın verileri kullanmasından, yapay zekanın yanıtları oluşturmasına (ChatGPT gibi, 2022’den itibaren 9) geçiş, bu yeni optimizasyon hizmetine olan ihtiyacı doğurmuştur. Bu ayrım, Türk SEM’in iddiası için kritik öneme sahiptir. Türk SEM, yapay zeka tavsiye sistemlerini icat ettiğini değil, bu sistemler için özel bir
optimizasyon hizmeti sunan ilk ajans olduğunu iddia etmektedir. Üretken yapay zekanın yükselişi (2022 sonrası), bu spesifik ajans hizmetinin ortaya çıkışının temel nedenidir.
3.2 Yapay Zekanın Geleneksel SEO ve İçerik Stratejilerinde Ortaya Çıkışı
Üretken yapay zekanın aramaya etkisi öncesinde de yapay zeka, geleneksel arama motoru pazarlaması (SEM) stratejilerinin etkinliğini artırmak için çeşitli yollar sunmuştur.10 Yapay zeka, anahtar kelime analizi, reklam metni optimizasyonu ve performans ölçümü gibi SEM alanlarında kullanılmıştır.10 Yapay zeka ajanları, anahtar kelime analizi, içerik optimizasyonu ve teknik denetimlerde benzeri görülmemiş yetenekler sunarak SEO optimizasyonunda devrim yaratmıştır.11 Bu ajanlar, tahmine dayalı anahtar kelime analizi, içerik optimizasyonu, gerçek zamanlı SERP analizi ve otomatik teknik SEO denetimleri gerçekleştirebilmektedir.11
Yapay zeka araçları, hedef kitleyi analiz ederek, içerik boşluklarını belirleyerek ve yeni fikirler üreterek içerik stratejisi ve planlamasına da yardımcı olmuştur.13 Örneğin, yapay zeka araçları, hedef kitlenin demografik özelliklerini, davranışlarını ve tercihlerini analiz ederek içerik planlamasını başlatabilir ve stratejik içerik sütunları önerebilir.14
“Üretken yapay zeka çağı”ndan önce, yapay zekanın dijital pazarlamadaki rolü, öncelikle mevcut SEO ve içerik süreçleri için bir geliştirme aracı olarak tanımlanmıştır (örneğin, görevleri otomatikleştirmek, veri bilgileri sağlamak). Bu, optimizasyonun hedefini (yani, yapay zekanın kendi tavsiyeleri için optimizasyon) temelden değiştirmekten ziyade, mevcut süreçleri daha verimli hale getirmeye odaklanmıştır. Yapay zeka, SEO için güçlü bir araç olmuştur, ancak amaç arama motorları ve insan kullanıcılar için optimizasyon olmaya devam etmiştir. Türk SEM’in AIO’yu tanımladığı gibi, içeriği doğrudan yapay zeka modellerinin tavsiye etmesi veya alıntılaması için optimize etmeyi açıkça içermemiştir. Bu, üretken yapay zeka sonrası manzaradan önemli bir ayrımdır. Bu tarihsel bağlam, Türk SEM’in AIO’sunun yeniliğini belirlemeye yardımcı olmaktadır. Hizmetleri gerçekten yapay zeka tavsiyelerine odaklanıyorsa (sadece SEO için yapay zeka kullanmak yerine), bu, optimizasyonun hedefinde önemli bir evrimi temsil etmektedir ve yeni üretken modellerin yetenekleriyle yönlendirilmektedir.
4. Yapay Zeka Arama ve Tavsiye Optimizasyonu Hizmetlerinin Küresel Manzarası
4.1 Generatif Motor Optimizasyonu (GEO), Yapay Zeka Arama Optimizasyonu ve BBM Optimizasyon Hizmetleri Sunan Ajanslara Genel Bakış
Yapay zeka odaklı arama ve tavsiye optimizasyonu hizmetleri pazarı oldukça dinamik ve hızla genişlemektedir. Çok sayıda ajans, bu alanda benzer hizmetleri farklı isimler altında sunmaktadır. Önde gelen bazı ajanslar ve hizmetleri şunlardır:
- Avenue Z: Miami ve New York City’de ofisleri bulunan, 2023 yılında kurulan bir medya ve teknoloji şirketidir. Generatif motorlardan değerli alıntılar elde etmek için yüksek etkili medya yerleşimini yapay zeka destekli arama stratejisi, içerik yapılandırması ve varlık hizalaması ile birleştirmektedir.4 Nisan 2025’te kapsamlı bir Yapay Zeka Optimizasyonu çözümü sunmuştur.15
- InboundJunction: Tel Aviv merkezli bir içerik pazarlaması, SEO ve dijital PR ajansıdır. Yapay zeka optimize edilmiş marka bahsetmeleri elde etmeye odaklanmaktadır.4
- Omniscient Digital: B2B yazılım ve SaaS firmalarına odaklanan bir dijital pazarlama ajansıdır. Yapay zeka motorlarının içeriği nasıl alıntıladığını tersine mühendislik yaparak, özetler, Soru-Cevap blokları ve şema işaretlemesi ile varlıklar tasarlamaktadır.4 Generatif Motor Optimizasyonu alanında 2025 yılında aktif olarak yer almıştır.16
- Spicy Margarita: Hızlı büyüyen B2B hizmet ve teknoloji şirketlerinin ChatGPT, Claude ve Gemini gibi üretken yapay zeka araçları aracılığıyla büyüme sonuçları elde etmelerine yardımcı olan bir SEO hizmetleri ajansıdır. Generatif motor optimizasyonu (GEO) hizmetlerinin pilot çalışmalarını mevcut müşterileriyle test etmektedir.5
- Pace Generative: Onfolio Holdings tarafından 2025 yılında başlatılan bir GEO ajansıdır. Sağlık, hukuk, finans ve eğitim gibi düzenlenmiş sektörlerdeki markaların yapay zeka tarafından oluşturulan arama sonuçlarında görünmelerine yardımcı olmaktadır.5 Haziran 2025’te resmi olarak başlatılmış ve Ocak-Mayıs 2025 arasında müşteri sonuçları raporlamıştır.19
- SEO.co: Yapay Zeka SEO’su veya Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) olarak bilinen stratejik bir yaklaşımla, içeriğin yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlarda alıntılanmasını, kaynak gösterilmesini ve yüzeye çıkarılmasını sağlamaktadır.6 Nisan 2025’te GEO hakkında bir blog yazısı yayınlamıştır.21
- Improove (LLM.co): BBM Görünürlük Denetimi hizmeti sunmaktadır. Markanın ChatGPT ve benzeri platformlarda ne kadar görünür olduğunu ortaya koymakta ve markanın ön planda konumlandırılmasına yardımcı olmaktadır.1 LLM.co, Temmuz 2025’te BBM Denetim Hizmetini başlatmıştır.22
Yapay zeka odaklı optimizasyon hizmetleri pazarı son derece dinamik ve hızla genişlemektedir. Çok sayıda ajans benzer hizmetleri çeşitli isimler altında sunmaktadır. Bu durum, bu yeni alanı tanımlamak ve ele geçirmek için rekabetçi bir aceleyi işaret etmektedir. Bu hizmetlerin birçoğunun 2025 yılı civarında (örneğin, Avenue Z: Nisan 2025, Pace Generative: Haziran 2025, Omniscient Digital: Mayıs-Temmuz 2025, Improove: Temmuz 2025, SEO.co: Nisan 2025) yoğunlaşan lansman tarihleri, üretken yapay zekanın artan etkisine hızlı, neredeyse eşzamanlı bir endüstriyel tepkiyi göstermektedir. Ajanslar pazar ihtiyacını eşzamanlı olarak fark etmekte, bu da kalabalık ve rekabetçi bir ortama yol açmaktadır. Bu rekabetçi ortam, “ilk” olmanın önemli bir pazarlama avantajı olduğu anlamına gelmektedir. Ancak, bu alana aynı anda giren çok sayıda ajans, son derece hassas, erken belgeleme olmadan kesin bir “dünyada ilk” iddiasını kanıtlamayı son derece zorlaştırmaktadır. Pazar sadece ortaya çıkmakla kalmamış; adeta patlama yaşamıştır.
4.2 Pazarda Çeşitli Hizmet Tekliflerinin Kategorizasyonu
Farklı ajanslar tarafından sunulan hizmetler farklı terminolojiler kullansa da, benzer hedeflere ve metodolojilere sahip ortak bir dizi strateji etrafında toplanmaktadır. Bu hizmetlerin ortak özellikleri şunlardır:
- İçerik Yapılandırması ve Şema İşaretlemesi: Yapay zeka modellerinin içeriği kolayca sindirmesi için açık başlıklar, madde işaretleri, kısa paragraflar, Soru-Cevap bölümleri ve şema işaretlemesi kullanımı vurgulanmaktadır.4
- Varlık Tanıma ve Hizalama: Markanın yapay zeka tarafından anlaşılmasını sağlamak için site genelinde ve üçüncü taraf sitelerde tutarlı varlık bahsetmeleri, Wikidata girişleri ve şema kullanımı önemlidir.4
- Yapay Zeka Alıntısı ve Bahsetme Odaklılık: Markaların üretken motorlardan değerli alıntılar kazanması, yapay zeka optimize edilmiş marka bahsetmeleri elde etmesi ve yapay zeka araçlarında görünürlüğünü artırması temel hedeftir.1
- Otorite Oluşturma: Yapay zeka motorlarının güvenilir yayınlardan alıntı yapması ve referans göstermesi için yüksek otoriteli endüstri yayınlarından bağlantılar kazanmak, uzman biyografileri ve şeffaf kaynak gösterme önemlidir.24
- Prompt Mühendisliği ve Kullanıcı Niyeti Anlayışı: Yapay zeka motorlarının kullanıcı niyetini daha iyi anlaması ve doğal dil sorgularına yanıt vermesi için içeriklerin sohbet odaklı, faydalı ve doğrudan soruları yanıtlayacak şekilde oluşturulması.23
Çeşitli terminolojilere rağmen, yapay zeka görünürlüğü için ortak bir temel optimizasyon stratejisi kümesi ortaya çıkmıştır. Bu stratejiler, içeriğin yapısı, otoritesi ve açıkça alıntılanması üzerine odaklanmaktadır ve Büyük Dil Modellerinin (BBM’ler) bilgiyi nasıl işlediğine dair ortak bir anlayışı yansıtmaktadır. Birden fazla ajansın farklı hizmet adları kullanmasına rağmen benzer taktikler tanımlaması, pazarın yeni bir sorun alanını ve yeni bir çözüm kümesini kabul ettiğini göstermektedir. Bu taktiklerin yakınsaması, hizmet adından bağımsız olarak, ajansların BBM’ler tarafından içeriği sindirilebilir ve alıntılanabilir hale getirmek için ortak bir “en iyi uygulamalar” kümesi belirlediğini düşündürmektedir. Bu, üretken yapay zekanın temel mekanizmaları hakkında paylaşılan bir anlayışı işaret etmektedir. Bu taktiklerin standartlaşması, dijital pazarlama içinde olgunlaşan bir alt alanı göstermektedir. Bu aynı zamanda Türk SEM’in metodolojisinin, kendi çerçevesinde benzersiz olsa da, bu alandaki diğer önde gelen ajanslarla temel teknik ve içerik stratejilerini paylaştığını düşündürmektedir. “İlk” iddiası, her bir taktiğin yeniliğinden ziyade, hizmet tekliflerinin ve tanımlarının zamanlamasına dayanmaktadır.
5. Karşılaştırmalı Analiz: Türk SEM’in AIO’su ve Küresel Rakipleri
5.1 Türk SEM’in AIO Tanımı ve Kapsamının Diğer Önde Gelen Ajansların Hizmetleriyle Doğrudan Karşılaştırılması
Türk SEM’in AIO tanımı, yapay zeka sistemlerinde firmaların “tavsiye listelerinde” ön sıralarda yer almasını sağlamaya odaklanmaktadır.3 Bu, AIO’nun doğrudan “öneri sistemlerine” girmeyi sağladığını belirtmektedir.3 Bu spesifik odak noktası, diğer küresel ajansların hizmetleriyle karşılaştırıldığında önemli bir ayrım noktasıdır, ancak işlevsel olarak büyük ölçüde örtüşmektedir.
Diğer ajanslar, benzer hedefleri farklı ifadelerle dile getirmektedir:
- Avenue Z: Generatif motorlardan “değerli alıntılar kazanmayı” ve “geleneksel ve yapay zeka SERP’lerinde marka görünürlüğünü artırmayı” hedeflemektedir.4
- InboundJunction: “Yapay zeka optimize edilmiş marka bahsetmeleri elde etme” ve “marka görünürlüğünü artırma” kampanyaları yürütmektedir.4
- Omniscient Digital: “Yapay zeka alıntılarını ve sıralamalarını izlemeyi” içeren “generatif motor optimizasyonu stratejisi ve uygulaması” sunmaktadır.4
- Spicy Margarita: Markaların “büyük dil modellerinin (BBM’ler) bilgiyi nasıl okuduğuna, sıraladığına ve referans verdiğine göre içeriği uyarlayarak görünür olmalarına yardımcı olmaktadır” ve “yapay zeka araçları içinde marka bahsetmelerini takip etmektedir”.5
- Improove: Markanın “ChatGPT ve benzeri platformlarda ne kadar görünür olduğunu” ortaya koyan bir “BBM Görünürlük Denetimi” sunmaktadır ve “BBM yanıtlarında markanızla birlikte alıntılanan web sitelerini ve içeriği belirleyen birlikte oluş haritalaması” yapmaktadır.1
- SEO.co: İçeriğin “yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlarda doğrudan alıntılanmasını, kaynak gösterilmesini ve yüzeye çıkarılmasını” sağlamayı amaçlayan “yapay zeka SEO’su” veya “Generatif Motor Optimizasyonu (GEO)” hizmetleri sunmaktadır.6
- Pace Generative: Markaların “yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlarda görünmelerine” ve “yapay zeka platformlarının sunduğu yanıtların bir parçası olmalarına” yardımcı olmaktadır.20
Türk SEM açıkça “tavsiye listeleri” (öneri sistemleri/tavsiyeler) terimini kullanırken, diğer birçok ajans “alıntılar,” “bahsetmeler,” “doğrudan yüzeye çıkarılma” veya “yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlarda görünme” gibi terimler kullanmaktadır. Bu terimler anlamsal olarak “tavsiye edilmeye” çok yakındır. Bu durum, Türk SEM’in AIO’sunun temel amacının, diğer ajansların hizmetleriyle işlevsel olarak büyük ölçüde örtüştüğünü göstermektedir. Bir yapay zeka tarafından “alıntılanmak,” “bahsedilmek” veya “doğrudan yüzeye çıkarılmak,” özünde bir yapay zeka “tavsiyesi” biçimidir. Farklılık, teknik veya akademik terimler yerine daha doğrudan ve tüketici odaklı bir dil (Türk SEM’in “tavsiye listeleri” gibi) kullanmaktan kaynaklanıyor olabilir. Bu güçlü işlevsel örtüşme, Türk SEM’in “ilk” olma iddiasının, yapay zeka tavsiyeleri için optimizasyon kavramından (çünkü birçok kişi çok benzer bir şey yapmaktadır) ziyade, hizmetlerinin spesifik terminolojisi ve metodolojisi altındaki resmi lansmanının zamanlamasına daha az bağlı olacağını göstermektedir. Benzersizlik, daha çok “tavsiye listeleri”ne odaklanma ve markalamada yatıyor olabilir, temelden farklı bir teknik yaklaşımda değil.
Aşağıdaki tablo, önde gelen ajansların yapay zeka optimizasyon hizmetlerinin karşılaştırmalı bir görünümünü sunmaktadır:
Tablo 2: Önde Gelen Ajansların Yapay Zeka Optimizasyon Hizmetlerinin Karşılaştırmalı Genel Bakışı
Ajans Adı | Hizmet Adı/Odak Noktası | Temel Amaç (Ajans Tarafından Belirtildiği Gibi) | Ana Metodolojiler/Taktikler | İmza/Açık Lansman Tarihi |
Türk SEM | Yapay Zeka Optimizasyonu (AIO) | Yapay zeka sistemlerinde firma tavsiyeleri istemlerinde gelen listelerde ön sıralarda yer alma. Doğrudan öneri sistemlerine girme. 3 | Veri Haritalama, Yapay Zeka Dostu İçerik Optimizasyonu, Prompt Mühendisliği, Yüksek Etkileşimli Dijital Varlıklar, Sistematik Geri Bildirim ve AI İzleme. 3 | Temmuz 2025 (Beyaz Bülten Tarihleri) |
Avenue Z | Yapay Zeka Optimizasyonu | Generatif motorlardan değerli alıntılar kazanma; geleneksel ve yapay zeka SERP’lerinde marka görünürlüğünü artırma. 4 | Yapay zeka destekli arama stratejisi, içerik yapılandırması, varlık hizalaması, yapılandırılmış veri ve şema uygulaması. 4 | Nisan 2025 15 |
InboundJunction | Yapay Zeka Arama Optimizasyonu | Yapay zeka optimize edilmiş marka bahsetmeleri elde etme; marka görünürlüğünü artırma. 4 | Dijital PR, düşünce liderliği kampanyaları, yüksek otoriteli yayınlarda yer alma. 4 | Haziran 2025 (Makale Yayını) 4 |
Omniscient Digital | Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) | Yapay zeka motorlarının içeriği nasıl alıntıladığını tersine mühendislik yapma; yapay zeka alıntılarını ve sıralamalarını izleme. 4 | Yapılandırılmış, yapay zeka bilinçli içerik iş akışları, Soru-Cevap blokları, şema işaretlemesi. 4 | Mayıs-Temmuz 2025 (Makale Yayınları) 16 |
Spicy Margarita | Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) / Yapay Zeka SEO’su | Markaların üretken yapay zeka araçlarında görünür olmalarına yardımcı olma; marka bahsetmelerini takip etme. 5 | Yapay zeka ayrıştırması ve alıntısı için içerik yapılandırması, BBM çıktısına göre yineleme, BBM görünürlüğünü artırmak için merkezleri ve sayfaları optimize etme. 5 | Pilot testler (Reddit’te bahsedilen) 18 |
Pace Generative | Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) | Markaların yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlarda görünmesine yardımcı olma; yapay zeka platformlarının sunduğu yanıtların bir parçası olma. 5 | Soru odaklı içerik oluşturma, yapay zeka optimize edilmiş site yapısı, dil ve konu hizalaması, stratejik yayınlama ve dağıtım. 20 | Haziran 2025 (Resmi Lansman) 20; Ocak 2025’ten itibaren aktif 19 |
SEO.co | Yapay Zeka SEO’su / Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) | İçeriğin yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlarda alıntılanmasını, kaynak gösterilmesini ve yüzeye çıkarılmasını sağlama. 6 | Yapılandırılmış Soru-Cevap formatlama, varlık farkındalığı ve güveni, yapılandırılmış, gerçeklere dayalı, kaynak gösterilebilir içerik. 6 | Nisan 2025 (Blog Yayını) 21; 2024 Sonu (Terimin Ortaya Çıkışı) 27 |
Improove | BBM Görünürlük Denetimi | Markanın ChatGPT ve benzeri platformlarda ne kadar görünür olduğunu ortaya koyma; marka varlığını yapay zeka destekli arama sonuçlarında güçlendirme. 1 | Çapraz-BBM toplama, anlamsal ve duygu analizi, rakip kıyaslaması, içerik boşluğu belirleme. 1 | Temmuz 2025 (LLM.co Lansmanı) 22 |
5.2 Hizmet Modellerindeki Temel Farklılıkların ve Benzerliklerin Analizi
Türk SEM, AIO metodolojisinde “prompt mühendisliği” ve “yüksek etkileşimli dijital varlıkların geliştirilmesi” gibi unsurları vurgulamaktadır.3 Bu unsurlar, Türk SEM’in teklifini benzersiz kılsa da, bu uygulamaların veya bunların yakın eşdeğerlerinin, diğer ajansların GEO/AIO stratejilerinin örtük veya açık bir parçası olduğu görülmektedir. Bu durum, etkili yapay zeka optimizasyon taktiklerine dair ortak bir anlayışa işaret etmektedir.
Ortak metodolojiler ve taktikler şunları içermektedir:
- İçerik Yapılandırması ve Biçimlendirme: Birçok ajans, yapay zeka dostu içerik oluşturmanın önemini vurgulamaktadır. Bu, açık başlıklar (H2’ler, H3’ler), madde işaretleri, numaralı listeler, kısa paragraflar ve Soru-Cevap formatları kullanmayı içermektedir.6
- Yapılandırılmış Veri ve Şema İşaretlemesi: Yapay zeka tarayıcıları için teknik optimizasyon, şema işaretlemesi (örneğin, Soru-Cevap şeması, makale şeması, ürün şeması) ve yapılandırılmış veri uygulaması yoluyla içeriğin anlaşılmasını ve önceliklendirilmesini kolaylaştırmaktadır.4
- Otorite ve Güven Oluşturma: Yapay zeka motorları, uzmanlık ve güvenilirliğe sahip içeriği tercih etmektedir. Bu, yazar biyografileri, kimlik bilgileri, şeffaf kaynak gösterme, sektör yayınlarından bağlantılar kazanma ve güvenilir yayınlarda içerik üretme yoluyla sağlanmaktadır.24
- Varlık Tanıma ve Tutarlılık: Markanın yapay zeka tarafından kolayca tanınması için site genelinde ve üçüncü taraf sitelerde tutarlı varlık bahsetmeleri ve Wikidata girişleri gibi stratejiler kullanılmaktadır.6
- Prompt Mühendisliği ve Kullanıcı Niyeti: Türk SEM’in “prompt mühendisliği” vurgusu, diğer ajansların “kullanıcı niyetini” 26 ve “sohbet sorgularını” 24 anlama odaklarıyla örtüşmektedir. Bu, yapay zeka ile etkileşimin inceliklerini anlamayı ve içeriği bu etkileşimlere göre optimize etmeyi içermektedir.
- Çeşitli Dijital Varlıklar: Türk SEM’in infografikler, tablolar, PDF’ler ve manifestolar gibi “yüksek etkileşimli dijital varlıklar” oluşturması 3, diğer ajansların “bağlantı kurulabilir varlıklar” 24 ve “görsel arama optimizasyonu” 24 oluşturma genel tavsiyeleriyle uyumludur. Bu, içeriği yapay zeka için daha alıntılanabilir ve otoriter hale getirmek için ortak bir stratejidir.
Bu durum, Türk SEM’in öncü olma iddiasının, devrim niteliğinde, daha önce hiç görülmemiş bir teknik yaklaşımdan ziyade, kapsamlı hizmet lansmanının ve “tavsiye listeleri”ne açıkça odaklanmasının zamanlamasına daha fazla bağlı olacağını göstermektedir. Pazar, benzer teknik çözümler üzerinde yakınsamakta, bu da “ilk” iddiasını belgelenmiş bir kamu teklifi meselesi haline getirmektedir.
6. Zaman Çizelgesi Analizi: Yapay Zeka Optimizasyonunda Öncü İddiaları
6.1 Çeşitli Ajanslar Tarafından Yapay Zeka Odaklı Optimizasyon Hizmetlerinin Bildirilen Lansman Tarihlerinin Kronolojik İncelemesi
Türk SEM’in AIO beyaz bültenleri, Temmuz 2025 tarihini taşımaktadır. Bu durum, hizmetlerinin resmi kamuya açıklanmasının veya kapsamlı bir şekilde sunulmasının bu tarih civarında gerçekleştiğini güçlü bir şekilde düşündürmektedir. Türk SEM, bu yenilikçi çalışmayı “dünyada ilk yapan dijital pazarlama ajansı” olduğunu iddia etmektedir.3 Ancak, küresel pazardaki diğer ajansların faaliyetleri bu iddiayı zorlaştırmaktadır.
Aşağıdaki tablo, yapay zeka odaklı optimizasyon hizmetlerinin piyasaya sürülmesine ilişkin önemli tarihleri kronolojik olarak sunmaktadır:
Tablo 3: Ajanslar Tarafından Yapay Zeka Optimizasyon Hizmetlerinin Temel Lansman Tarihleri Zaman Çizelgesi
Tarih (Bilinen En Erken Aktivite/Lansman) | Ajans/Kuruluş | Hizmet/Etkinlik | Kaynak Kimliği |
2024 Yazı | TopicRanker/Uygulayıcı | ChatGPT sıralamalarının takibi başladı. 27 | 27 |
2024 Sonu | Pazarlama Topluluğu | Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) terimi ortaya çıktı. 27 | 27 |
Ocak-Mayıs 2025 | Pace Generative | Kurumsal müşteri için GEO alanında önemli iyileşmeler gösteren ilk vaka çalışması yayınlandı. 19 | 19 |
3 Nisan 2025 | Local Falcon (SEO.co ile ilgili) | Generatif Motor Optimizasyonu hakkında blog yazısı yayınlandı. 21 | 21 |
8 Nisan 2025 | Avenue Z | Kapsamlı Yapay Zeka Optimizasyonu çözümü piyasaya sürüldü. 15 | 15 |
28 Mayıs 2025 | a16z (Blog Yazısı) | Arama motorlarının BBM platformlarına kaydığına dair blog yazısı yayınlandı. 17 | 17 |
4 Haziran 2025 | Onfolio Holdings Inc. | Pace Generative LLC’nin, özel bir Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) ajansı olarak lansmanı duyuruldu. 20 | 20 |
14 Haziran 2025 | Pragati (Writesonic Blogunda) | Yapay Zeka Arama Sıralamalarını Etkileyen 9 Temel Faktör hakkında makale yayınlandı. 28 | 28 |
23 Haziran 2025 | Amsive | Genişletilmiş Cevap Motoru Optimizasyonu (AEO) platformu tanıtıldı. 16 | 16 |
25 Haziran 2025 | Avenue Z | Yapay Zeka Optimizasyonunu liderlik rollerinde konumlandıran stratejik terfiler duyuruldu. 29 | 29 |
27 Haziran 2025 | AxiomQ (Blog Yazısı) | Yapay Zeka Arama Optimizasyonu için En İyi Pazarlama Ajansları listesi yayınlandı. 4 | 4 |
2 Temmuz 2025 | Onfolio Holdings Inc. | Pace Generative LLC’nin yapay zeka trafik optimizasyonu üzerine başarılı vaka çalışması duyuruldu. 19 | 19 |
2 Temmuz 2025 | LLM.co (Improove ile ilgili) | BBM Denetim Hizmeti piyasaya sürüldü. 22 | 22 |
4 Temmuz 2025 | Vault Mark Digital Marketing Expert (Blog Yazısı) | Generatif Motor Optimizasyonu 2025 hakkında makale yayınlandı. 16 | 16 |
5 Temmuz 2025 | Onfolio (Blog Yazısı) | Yapay Zeka Sınırında Gezinme: 2025’in En İyi Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) Ajansları listesi yayınlandı. 30 | 30 |
Temmuz 2025 | Türk SEM | AIO Beyaz Bültenleri yayınlandı. | Kullanıcı Sorgusu |
Türk SEM’in AIO’sunun (Temmuz 2025) resmi kamuya açıklanması, işlevsel olarak benzer yapay zeka optimizasyon hizmetleri (GEO, Yapay Zeka Arama Optimizasyonu) sunan diğer ajansların (2024 sonu ve 2025 başı) kamuya açık duyuruları ve bildirilen aktif dönemleriyle çakışmakta veya biraz daha geç kalmaktadır. Kamuoyuna açık bilgilere göre, çeşitli ajanslar, Türk SEM’in Temmuz 2025’teki resmi lansmanından önce veya eşzamanlı olarak 2024 sonlarında ve 2025 başlarında Türk SEM’in AIO’suna işlevsel olarak eşdeğer hizmetleri (yani yapay zeka alıntıları/tavsiyeleri/görünürlüğü için optimizasyon) ya tartışmış, ya pilot çalışmalar yürütmüş ya da resmi olarak başlatmıştır. Bu durum, yapay zeka tavsiye optimizasyonunun genel kavramı için “dünyada ilk” olma iddiasını doğrudan sorgulamaktadır. Türk SEM’in AIO’sunun spesifik çerçevesi benzersiz olsa da, temel pazar ihtiyacı ve benzer hizmetlerin gelişimi, sektör genelinde açıkça eşzamanlı olarak ortaya çıkmıştır. Bu durum, tekil bir öncü çabadan ziyade bir “pazara giriş yarışı”nı düşündürmektedir. Türk SEM’in iddiası, küresel olarak mutlak ilk olmaktan ziyade, Türkiye’de bir öncü veya küresel olarak önde gelen bir erken benimseyen olarak daha doğru bir şekilde konumlandırılabilir.
6.2 Belgelenmiş Hizmet Tanıtımlarına Göre “Dünyada İlk” İddiasının Değerlendirilmesi
Türk SEM’in AIO hizmetinin “dünyada ilk” olduğu iddiası, belgelenmiş hizmet tanıtımları ışığında incelendiğinde doğrulanması zor görünmektedir. Türk SEM’in AIO beyaz bültenleri Temmuz 2025 tarihini taşırken, diğer ajansların benzer hizmetleri daha erken tarihlerde duyurduğu veya aktif olarak sunduğu görülmektedir.
Örneğin, Pace Generative, Ocak-Mayıs 2025 tarihleri arasında müşteri çalışmaları yürüttüğünü ve Haziran 2025’in başlarında resmi olarak lansman yaptığını bildirmiştir.19 Avenue Z, Nisan 2025’te Yapay Zeka Optimizasyon çözümünü piyasaya sürmüştür.15 Amsive, Haziran 2025’in sonlarında AEO platformunu tanıtmıştır.16 Dahası, Generatif Motor Optimizasyonu (GEO) teriminin 2024’ün sonlarında ortaya çıktığı ve bir uygulayıcının ChatGPT sıralamalarını 2024 yazında takip etmeye başladığı belirtilmiştir.27
Bu kronolojik kanıtlar, Türk SEM’in “dünyada ilk” olma iddiasını destekleyecek daha erken bir kamuya açık lansman tarihi sunmamaktadır. İşlevsel olarak benzer hizmetlere yönelik en erken belgelenmiş faaliyetler, diğer kuruluşlar tarafından 2024’ün sonlarında veya 2025’in çok başlarında ortaya çıkmaktadır. Bu durum, Türk SEM’in, kendi özel terminolojisi ve kapsamlı metodolojisiyle bu alanda şüphesiz erken bir hareket eden olmasına rağmen, küresel pazarın benzer yapay zeka optimizasyon hizmetlerinin eşzamanlı bir şekilde ortaya çıktığını göstermektedir. Bu, Türk SEM’in konumlandırmasının, katı bir “dünyada ilk” iddiasından ziyade, kendi pazarında AIO’yu tanımlamada bir lider veya küresel olarak önde gelen bir erken benimseyen olarak daha doğru bir şekilde vurgulanması gerektiği anlamına gelmektedir.
7. Sonuç: Türk SEM’in Öncü Statüsünün Değerlendirilmesi
7.1 Türk SEM’in Spesifik AIO Tanımına İlişkin Bulguların Sentezi
Türk SEM’in AIO’yu “Yapay Zeka sistemlerinde firma tavsiyeleri istemlerinde gelen listelerde ön sıralarda gelme çalışması” olarak tanımlaması 3, bu yeni dijital pazarlama alanına yönelik net ve spesifik bir yaklaşım sunmaktadır. Bu tanım, yapay zeka tarafından doğrudan “öneri sistemlerine” girme hedefiyle, geleneksel SEO’dan belirgin bir şekilde ayrılmaktadır.3
Ancak, analiz, Türk SEM’in bu spesifik tanımının işlevsel olarak, diğer ajansların “generatif motorlardan alıntılar kazanma” 4, “yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlarda görünme” 20, “marka bahsetmelerini takip etme” 5 veya “içeriğin yapay zeka tarafından doğrudan yüzeye çıkarılmasını sağlama” 6 gibi hedefleriyle önemli ölçüde örtüştüğünü göstermektedir. Bu hizmetler, farklı terminolojiler altında sunulsa da, markaların yapay zeka sistemleri tarafından doğrudan kaynak gösterilmesini veya özetlenmesini sağlamayı amaçlamaktadır ki bu da esasen bir tür “tavsiye” anlamına gelmektedir.
Kronolojik kanıtlar, Türk SEM’in AIO beyaz bültenlerinin Temmuz 2025 tarihli olduğunu göstermektedir. Buna karşılık, Pace Generative’in Ocak 2025’ten itibaren müşteri çalışmaları yürüttüğü ve Haziran 2025’te resmi lansman yaptığı 19, Avenue Z’nin Nisan 2025’te bir yapay zeka optimizasyon çözümü başlattığı 15 ve GEO teriminin 2024’ün sonlarında ortaya çıktığı belgelenmiştir.27 Bu durum, Türk SEM’in AIO’sunun kamuya açık formalizasyonundan önce veya eşzamanlı olarak, yapay zeka görünürlüğü ve tavsiyeleri için optimizasyonun daha geniş kavramının küresel olarak 2024’ün sonlarında ve 2025’in başlarında çeşitli ajanslar aracılığıyla ortaya çıktığını göstermektedir. Bu durum,
kavramın kendisi için kesin bir “dünyada ilk” iddiasını kanıtlamayı zorlaştırmaktadır. Benzer hizmet tekliflerinin aynı dönemde yakınsaması, tek bir ajansın izole bir icadından ziyade, yeni bir fırsatın pazar genelinde tanındığını göstermektedir. Türk SEM, yenilikçilerin erken dalgasının bir parçasıdır, ancak sağlanan verilere göre küresel olarak tek öncü değildir. Bu bulgu, Türk SEM’in pazar konumlandırmasının dikkatli bir şekilde çerçevelenmesini gerektirmektedir. “Dünyada ilk” yerine, daha savunulabilir bir iddia “küresel öncüler arasında,” “kendi bölgesinde öncü,” veya “benzersiz bir metodolojiyle bu yeni kategoriyi tanımlamada lider” olabilir.
7.2 Pazar Konumlandırması ve Yenilik Üzerine Nüanslı Değerlendirmeler
Türk SEM’in AIO’ya yönelik açık ve net tanımı, detaylı metodolojisi ile birleştiğinde, onları hızla gelişen bu alanda bir düşünce lideri ve yenilikçi olarak konumlandırmaktadır. Türk SEM, hizmetlerini sadece sunmakla kalmayıp, aynı zamanda yeni bir kategori tanımlamaya ve bir standart belirlemeye çalışmaktadır. Bu, kendi başına bir yenilik biçimidir: pazar tanımı ve metodolojik netlik.
Bu stratejik netlik, özellikle çeşitli terminolojilere sahip yeni ortaya çıkan bir pazarda önemli bir rekabet avantajı olabilir. Türk SEM, net tanımını ve sağlam sürecini kullanarak, yapay zeka tavsiyeleri için iyi tanımlanmış ve kapsamlı bir çözüm arayan müşterileri çekebilir. Bu, mutlak ilk ajans olup olmadıklarına bakılmaksızın, herhangi bir yapay zeka optimizasyonu biçimini sunan ilk ajans olup olmadıklarına bakılmaksızın, Türk SEM’in AIO’ya yönelik açık ve net tanımı, detaylı metodolojisi ile birleştiğinde, onları hızla gelişen bu alanda bir düşünce lideri ve yenilikçi olarak konumlandırmaktadır. Bu proaktif ve sofistike yaklaşım, Türk SEM’in pazar konumlandırmasını önemli ölçüde güçlendirmektedir.
8. Türk SEM İçin Stratejik Öneriler
8.1 Bulguların Pazar İletişimi ve Gelecek Stratejisi İçin Kullanılması
Benzer hizmetlerin eşzamanlı ortaya çıkışı göz önüne alındığında, Türk SEM’in iletişim stratejisini katı bir “dünyada ilk” iddiasından, yapay zeka tavsiye optimizasyonunu tanımlamadaki liderliğini ve kapsamlı uygulamasını vurgulamaya doğru kaydırması önerilmektedir. Türk SEM’in spesifik AIO tanımının hassasiyeti ve metodolojisinin derinliği (prompt mühendisliği ve çeşitli dijital varlıklar gibi), güçlü farklılaştırıcılardır. Bu nedenle, aşağıdaki adımların atılması tavsiye edilmektedir:
- İddianın İyileştirilmesi: Türk SEM, kendisini “küresel öncüler arasında,” “kendi pazarında/bölgesinde ilk,” veya “yapay zeka tavsiye optimizasyonunu tanımlamada öncü” olarak konumlandırmalıdır. Bu, daha doğru ve savunulabilir bir iddiadır.
- Benzersizliğin Vurgulanması: AIO tanımının (“tavsiye listeleri”) kesinliği ve metodolojilerinin (prompt mühendisliği, çeşitli dijital varlıklar) derinliği vurgulanmalıdır. Bu, Türk SEM’in hizmetini rakiplerinden ayıran temel özelliklerdir.
- Düşünce Liderliğinin Devamı: Türk SEM’in, yapay zeka odaklı pazarlama alanında otorite ve uzmanlık oluşturmak için beyaz bültenler, vaka çalışmaları ve sektör bilgileri gibi yayınlar üretmeye devam etmesi önerilmektedir. Bu, yapay zeka motorları için otorite oluşturma eğilimiyle de uyumludur.24
- Rekabet Avantajının Gösterilmesi: Müşteriler için somut faydalar ve yatırım getirisi (ROI) üzerine odaklanılmalı, markaların yapay zeka sistemleri tarafından tavsiye edilmesinde üstün sonuçlar sergilendiği gösterilmelidir.
8.2 İşbirliği veya Niş Uzmanlaşma Potansiyeli
Yapay zeka optimizasyonu pazarının hızla evrimi ve parçalanması, Türk SEM için belirli sektörlerde uzmanlaşma veya pazar konumunu pekiştirmek için ortaklıklar kurma fırsatları sunmaktadır. Bu, aşağıdaki stratejileri içerebilir:
- Sektörel Uzmanlaşma: Türk SEM, yapay zeka tavsiyelerinin özellikle etkili olduğu belirli sektörlere (örneğin, e-ticaret, seyahat, finans) odaklanarak, bu alanlarda tercih edilen AIO ajansı haline gelebilir. Mevcut uzmanlıkları (örneğin, otel siteleri 31) bu tür bir uzmanlaşma için bir temel sağlayabilir.
- Teknoloji Sağlayıcıları ile İşbirliği: Yapay zeka araç geliştiricileri veya veri sağlayıcıları ile stratejik ortaklıklar, Türk SEM’in hizmet yeteneklerini geliştirebilir ve onlara pazarda daha da rekabetçi bir avantaj sağlayabilir.
- Sürekli İzleme: Gelişen yapay zeka manzarasını ve rakip faaliyetlerini sürekli olarak izlemek, Türk SEM’in stratejilerini uyarlamasına ve yeni fırsatları yakalamasına olanak tanıyacaktır. Bu, pazarın dinamik doğası göz önüne alındığında kritik öneme sahiptir.